De toegift bestaat uit wat eigenlijk De presentatie van het hoofd zou gaan heten, een al ouds Bijbels thema. Als idee stond het al genoteerd in het schetsboekje dat in Canto 115 te zien is. De opzet in Canto 120. Het werk zou niet meer voltooid worden. Ik troostte me...
… want de samenscholing werd een samenzwering. Het etiket had elk ander verpakkingsmateriaal zover gekregen dat het op analoge wijze de verscheurde toestand van het Canto etiket aan nam. Maar dat niet alleen: alles had zich nu ook – net als het Cantoblik –...
Uit angst voor het blik concentreerde ik me nu vooral op het etiket, op de verpakking. In dat kader had het blikje voor een ware samenscholing van broeders en zusters uit de supermarkt gezorgd. Van zoiets alledaags kon toch moeilijk iets bedreigends uitgaan. Ik zou me...
De laatste sprong brengt ons naar de grote tafel met paperassen en een afschuwelijke telefoon. Deze was al eerder te zien in Canto 117, in de bol van Canto 118 en links in de fles van Canto 119. Plotseling is hier nu ook de schilder te zien… bezig met Canto 116. Een...
We belanden nu naast de stoel met de rode kater en kijken van laag langs het beeld. In de verte ligt Joris (1990-2000), mijn hond. Hij was toen twee jaar. Hij doet alsof hij suft maar is alert tot in zijn tenen. Als wel vaker moet ik mezelf in onorthodoxe houdingen...
Het kleine tafeltje, nog in de verte op Canto 118, is nu vlakbij. Er heerst een devote rust. Zelfs de verftube lijkt in gebed. De kat slaapt in de groene stoel. In de achtergrond hangt een etsje van de schilder, werkend aan een Canto*. Oniscus stiefelt links in de...
We maken opnieuw een sprong en belanden voorbij de beukenhouten ezel, recht voor Canto 118. De compositie oogt merkwaardig omdat nu van dichtbij het uitzicht door de schildersezel wordt afgesneden. In een hoek van het penselenplankje ligt een metalen bol waarin de...
We hebben de sprong naar de grenen tafel gemaakt, waar we op deze wijze voor moeten staan als we het blikje weer onder dezelfde omstandigheden als altijd willen waarnemen. In de verte zien we een deel van het stilleven dat we in Canto 115 al verkoold waarnamen. Alleen...
De beroemde Amerikaanse generaal MacArthur noemde zijn veroveringstactiek in de Grote Oceaan ‘island-hopping’. Hier is sprake van ‘table-hopping’. Het atelier wordt in 6 Canto’s veroverd door van tafel naar tafel te springen. Een tweede Cantoblikje in de verte geeft...
Verkoold is de laatste van dit paradoxale drietal. Het is een door brand onherstelbaar beschadigd werkje waarvan nagenoeg de gehele voorstelling nog valt te herleiden. De oorzaak van de brand is duister al valt de werkelijkheid van de brand verdacht samen met de...
Canto 114 toont ook een paradox: de achterkant* van Canto 114. Het leek me een intrigerend idee om een Canto op te nemen dat zijn bestaansrecht ontleent aan het feit dat het ‘per ongeluk’ verkeerd in de lijst was gezet. Evenals bij Canto 113 zullen we nooit achter de...
Hier is het schilderij geen schilderij meer. Het is gestolen en tamelijk ruw uit de lijst gesneden. Naar wat de voorstelling was kunnen we slechts gissen. Canto 113 is dus niet in de serie aanwezig en toch, aanwezig. Een vreemde paradox. Op de linker spielat kruipt...
‘En U zal de toegang ontzegd worden’ heeft zich voltrokken. We zien nog wel de in zijn val verpletterde pissebed. En we zien dat de pissebed, in de hachelijke positie onder het dalende plankje, het weliswaar gered heeft, maar aan het achterlijf gewond is geraakt. De...
Door de klap blijkt het al even fragiele evenwicht van het stukje plank bóven het omgevallen paneeltje te zijn verbroken. Het glijdt langs mes en groef van de naastliggende planken naar beneden, waardoor ‘en dat alles zal verdwijnen’ bewaarheid dreigt te worden. De...
De achterkant van het vallende beeld toont nu de werkelijkheid: een stukje geschaafd hout, een aan een boom ontfutseld plankje. Het valt met een platte klap op de richel. We merken dat aan de opspringende haak, de opverende pissebed op de richel en aan zijn...
In Canto 109 gebeurt iets verbijsterends. De waargenomen nis blijkt slechts beeld te zijn. Een beeld door een mens geschapen, zijn visie op wat is. Dat beeld is plat en wankelt. De pissebed uit Canto 108 heeft zich – zo blijkt nu – door de kier tussen de planken...
Canto 108 toont het conservenblik door een kleine nis omsloten. Het is de hof. Over de felsrand van het blik wandelt een pissebed. Het is de vraag of het Oniscus betreft; misschien een stamgenoot of familielid. En er is nog een pissebed zichtbaar op de rand van de...
In Ad summum (op zijn hoogst; ten uiterste), kijken we door het geledigde glas en recht door de glazen steel en voet naar de buitenwereld. In die draaikolk is alles nog steeds aanwezig, maar onherkenbaar opgelost. Het is binnen de serie het eerste puur abstracte...
In Ad fundum, (tot op de bodem; ook als toost: tot op de bodem het glas leegdrinken) is het glas nog dichter bij de waarnemer gekomen. Natuurlijk betreft het hier de schilder, maar het beeld is zo direct dat nu ook de toeschouwer bijna ‘medeplichtig’ wordt...
Schokkend, maar van een geheel andere orde, is het beeld in Ad exemplum (tot, of naar een voorbeeld). Het grootste gedeelte van het schilderij wordt nu ingenomen door de hand en het wijnglas dat geheven wordt. Al eerder waren vergrootte duimen in de Cantoserie te...
Ad oculos betekent een toost op de ogen, maar ook: voor ogen, voor ieder zicht-baar. We zien een geriefelijk hoekje van het atelier waar kennelijk aan enkele zinnelijke verlangens wordt toegegeven. Op de stoel ligt een verdwaalde krant van maandag, 11 maart 1991....
Van de Nachtwacht is een puzzel gemaakt, van de Mona Lisa, dus waarom niet van een Canto? In dit geval Canto 74. We zien de puzzel onvoltooid in de doos. Nadere beschouwing leert dat het blikje wel echt is. De puzzel ligt wat dieper, onder het blikje, en is dus iets...
Het Cantoblikje, waarvan een primitieve lamp is gemaakt, beschijnt een rotswand waarop de ‘vroege mens’ zijn handnegatieven heeft achtergelaten. Deze handen vallen op door hun onregelmatige vingers. Enkel de duim is als gebruikelijk. Men vindt ze vrijwel alleen in...
Dat er niks op teevee is, krijg je ook te horen als er alleen maar een testbeeld te zien is. Natuurlijk is het ondoenlijk om dat blikkerige beeld in verf te vangen, maar toch is Canto 101 misschien wel het eerste stilleven, geschilderd bij het schijnsel van een...
Op de kleine televisie in het atelier is inderdaad niks te zien. Maar voor wie kijkt, zijn er weldegelijk zaken waarneembaar. Waaronder een deel van het nieuwe hoge atelier met de twee enorme dakramen op het noorden (en een kleintje op het oosten). De schilder en zijn...
Eindelijk, na ruim een jaar bouwvakken, was het grote atelier klaar. Het was prachtig geworden maar de noeste arbeid kende ook een keerzijde. Ik was verruwd en had overal eelt. Het gevoel was steeds minder geworden. Vandaar misschien de licht wanhopige uitroep die...
In de winter 1990-91 verhuisden we naar een stolpboerderij in het naburige dorp Venhuizen. Onder de reusachtige rieten kap zou een atelier komen; in de braakliggende stal een expositieruimte. Dat zou ik opnieuw eigenhandig moeten verbouwen. Voorlopig echter moest ik...
Albert Einstein (1879-1955) vroeg zich af of er iets aan het heelal veranderde als er een muis naar keek. Hij kon namelijk niet accepteren dat een waarnemer het waargenomene, uitsluitend door waar te nemen, kon beïnvloeden (het onzekerheidsprincipe in de...
Hier zien we exact dezelfde situatie, alleen bevindt de lichtbron zich nu recht achter het blikje. De intensiteit van het blauw is ongewijzigd. Toch lijkt deze door het contrast in dit schilderij iets lichter. Canto 96, Ins blaue hinein-2, 1990 Here we see...
Dit is het enige schilderij waarop louter het blikje te zien is dat hier zelfs geen schaduw werpt. Het lijkt in de lucht geworpen en wordt frontaal belicht. Canto 95, Ins blaue hinein-1, 1990 This is the only picture in which the can features alone; it not even...
Het atelier is een werkplaats waarvan de inhoud voortdurend door de Tijd wordt herschikt. Het is zaak om daarop als stillevenschilder alert te blijven want zijn composities zijn soms verbluffend. Hier figureert ook Canto 60 en tot mijn verbazing zag ik in de reflectie...
De uiterlijkheden en zelfs het kleurverloop in het blauw zijn exact hetzelfde als in Canto 92. Toch is het hele waarnemingsveld negentig graden gekanteld. We zien dat aan de schaduwen die beide voorwerpen werpen. Het gewijzigde grondvlak heeft voor de spiegeling in...
Het fragiele pillendoosje zag de oplettende kijker al eerder opduiken in Canto 22 en 23. In 1981 had ik hem al eens – acht maal van alle kanten – geschilderd. Sommige wegwerpobjecten dwingen kennelijk een langer leven af. De opstelling is eenvoudig en summier. In het...
Dit ‘bovenafje’ toont de zitting van een stoel. De opengewerkte, gevlochten zitting, sorteert door de combinatie okergeel en blauw – vooral van dichtbij – een indringend diepte effect. Op de voorkaften van de twee kunstboeken speelt de ‘zitting’ eveneens een rol. Het...
Al heel vroeg schilderde ik naar de werkelijkheid het liefst in een verhouding van 1:1. Al heel vroeg probeerde ik zo zuiver mogelijk in die waarneembare werkelijkheid door te dringen. En al heel vroeg probeer ik die werkelijkheid in mijn verbeelding zo min mogelijk...
Hier doet het Cantoblik dienst als Houder van Kwast en Roerhout. Het is omgevallen en zorgt daarmee voor een nieuw ‘bovenafje’. Het blijft merkwaardig hoe ons gevoel van ruimte zo verandert als we de zaken van bovenaf waarnemen. De krant, een huis-aan-huis-blad,...
Ideeën, vondsten, registraties; het Cantoblik sleurde me nu al 8 jaar door de werkelijkheid en ik holde daar met doorrookte kuch achteraan om het met verf leven in te blazen. In de achtergrond staat Canto 66 met het broeiende blik onder de vilten hoed van Beuys.* *...
De lange titel verwijst naar de Russische avant-gardist Malevich (1878-1935), wereldwijd bekend om zijn schilderij Zwart Vierkant uit 1915. Dit – mogelijk eerste* objectloze – schilderij stond voor het ‘Nieuwe Realisme’. In de catalogus van 1915 heette dit werk echter...
Op een dag was het Cantoblikje gevallen op de oude tegelvloer die in het nieuwe atelier tijdens de verbouwing onder vuil, zwetend zeil tevoorschijn was gekomen. Het reflex was: oprapen. Ik kwam echter opnieuw onder de bekoring van dit aanblik, waarop Canto 74 al...
In 1517 spijkerde Maarten Luther zijn 95 stellingen tegen de aflaathandel op de deur van de slotkapel te Wittenburg. Het ging hem om waarheid. In 1989 timmerde ik mijn waarheid aan de deur van mijn atelier te Hoorn. Niemand heeft het gezien. Het is het nieuwe atelier,...
Op een ochtend trad ik mijn nieuwe atelier binnen en daar stond het blikje: uitnodigend, uitdagend bijna, en midden op de vloer. Maar de enige partij die ik het kon geven, was het te schilderen. Canto 84, Obscure game, 1989 When I entered my new studio one...
Anamorphose betekent omvorming. In de 17e eeuw verschenen veel kolkende, onherkenbare schilderingen, die – als men er een glanzende cilinder op plaatste – in die cilinder weer een natuurgetrouwe voorstelling gaven. Daartoe leek het Cantoblik zich uitstekend te lenen,...
In Canto 82 is alles wat zich vóór het vensterglas bevindt de werkelijkheid van het atelier. Daarachter bevindt zich een beeld van de stad, mijn beeld. Dat was in de loop der jaren behoorlijk bijgesteld. De buurt waar we woonden verpauperde, motoren ronkten door het...
In het laatste kwartier blijkt de vlieg de hem toebedeelde hoeveelheid lucht te hebben verbruikt. De dode tulp dekt zijn glazen graf met een hoopvol vruchtbeginsel. Het groene puntje boven de donkere aarde komt nu krachtig tot wasdom. Verrassend is het beeld van de...
In het volgende ‘kwartier’ blijkt de tulp uit te vallen en is het water bijna op. De vlieg rust nu stil op de grond. In het glazen bakje komt een groen puntje boven het aardoppervlak. De asbak is nog steeds leeg. Canto 80, The procession of the elements-3, 1988...
Dat was nog niet genoeg. Tijd en ruimte ontbraken. Leven en dood. De cycli. Maar hoe daar iets van te verbeelden? Het moest een vierluik worden. De spil werd het blikje, dat, om zijn as draaiend, mij telkens een nieuwe kant van de zaak zou laten zien. Zo zag ik hier...
De vier elementen – water, aarde, lucht en vuur – vormden in de 16e en 17e eeuw een populair thema in de kunst. Dikwijls werd één element gekozen met vaak hetzelfde ‘beeldmerk’. Een test kooltjes voor vuur; een zeepbel voor lucht, etc. Natuurlijk ging daar ook een...
De titel hanteert een internationale uitdrukking voor ‘gefikst’. Dat lijkt in eerste instantie te duiden op het blauwe krukje dat in een handomdraai in elkaar is gezet of hersteld. Of is het blikje hier aan het krukje genageld? Gemonteerd, zo men wil. Dat doet denken...
Op een dag kom je het atelier binnen en staat het blikje op zijn kop op een krukje. Net toen ik het wilde omdraaien, drong de uitdaging tot mij door*. Mijn hemel, zou ik dat durven? Had dit nog wel iets met kunst te maken? Ik durfde. * In de jaren 1995-96 reisde de...
Deze Canto bevat meerdere beeldcitaten uit de werken van Vincent van Gogh (1853-1890). Bijvoorbeeld Souvenir de Mauve uit 1887 en zijn beroemde stoel uit 1888. Minder bekend is het fotootje waar we Van Gogh op de rug zien in gesprek met collega Emile Bernard. Het...
De laatste stap is niet groot, maar verandert het beeld drastisch. We hangen nu loodrecht boven de tafel*. De groene omgeving is verdwenen. We zien een stuk vloer en scherpe waarnemers zien in de schaduw linksonder, de punt van een schoen. * Destijds besefte ik nog...
We bevinden ons inderdaad voor een tafel. Daarop draait het blikje langzaam om zijn as. Omdat we het blikje altijd onder dezelfde hoek waarnemen, dwingt het ons om het tafereel zo – en niet anders – gade te slaan. Canto 73, Transference 3-3, 1988 It turns out...
We krijgen iets meer duidelijkheid en zien een geplooid grondvlak tevoorschijn komen, vermoedelijk van een tafel, waarop ook nog een theedoek ligt. Canto 72, Transference 3-2, 1988 A little more clarity as we see a folded surface appear. Presumably that of a...
Op dit schilderij wordt niet direct duidelijk wat wordt waargenomen. Alleen de zijkant van het blikje is duidelijk herkenbaar, maar de situatie lijkt onmogelijk. Canto 71, Transference 3-1, 1988 On this painting it is not immediately clear what is being...
Het blikje wordt ten slotte nog een keer naar rechts verplaatst. Toch zou je dit drieluik niet op één paneel van 90 centimeter breed kunnen schilderen om het vervolgens in drieën te zagen. In dit geval loopt alleen de (voorste) lijn van de plank waar alles op staat...
Op het plankje schuift het blikje nu ongeveer 30 centimeter naar rechts*. Dat is de breedte van elk schilderij. Een deel van wat we in Canto 68 rechts naast het blikje zagen, zien we nu links. Oniscus wandelt bovenin met ons mee. * Over verplaatsing gesproken: rechts...
Canto 68, 69 en 70 zouden voor een goed begrip naast elkaar gezien moeten worden. Het gaat opnieuw over verplaatsing. De voorstelling is ogenschijnlijk simpel. Het blikje staat op een plankje met allerlei rommeltjes. Onze vriend Oniscus bewandelt de...
De opzet van deze Canto is in meerdere opzichten een suggestie van Arcimboldo (1527-1593), een schilder die met stapels van vruchten of boeken overtuigende portretten wist te suggereren. Die stapels konden alleen niet in de echte ruimte bestaan. Canto 67 wel. Het is...
Joseph Beuys (1921-1986) was – met hoed – een beroemd kunstenaar, wiens kunst niet in een enkele zin te duiden valt. Nauwelijks bekend is een complex verhaal over ‘bijen als cellen’, dat hij in een bijentijdschrift liet optekenen. Zeer bekend is dat hij in 1965 met...
Johannes Vermeer (1632-1675) weet in de circa 40 werken van zijn hand de werkelijkheid bijna te sublimeren tot het Onnoembare. Canto 65 is een ode aan zijn wereldberoemde Melkmeid, waarbij de alledaagse objecten uit de 17e eeuw vervangen zijn door soortgelijke van de...
Oh, ijdelheid. Wat rest als het doek valt? Of heeft het Cantoblikje zich hier louter even teruggetrokken? Canto 64, Ssshhh…, 1987 O, Vanity. What will remain if the curtain falls? Or has the Canto can simply withdrawn for a moment? Canto 64, Sst…,...
Het begrip verplaatsing intrigeert mij – vooral als schilder – omdat in verf de wereld wordt gefixeerd en de tijd bevriest. In dit werk zijn tal van verplaatsingen detecteerbaar, waaronder die van een poes die kennelijk op de melk is afgekomen. Ook het atelier is met...
De lichtinval in Canto 62 is bijna recht van voren. Dan verdwijnen de schaduwen achter de objecten en wordt de wereld platter en daardoor minder gecompliceerd. Precies zoals Henri Matisse (1869-1954) haar vaak weergaf. Dat decoratieve aspect vinden we hier eveneens in...
Piet Mondriaan (1872-1944) heeft mijn grootste bewondering voor zijn artistieke consequentheid, maar met zijn conclusie kan ik het niet eens zijn. Uiterlijk is zijn werkelijkheid abstract, plat, en behalve zwart-wit uitsluitend primair van kleur. In mijn realiteit ga...
Wat hier nu precies het echte model is, blijft onduidelijk. Evenals het antwoord op de vraag of het touwtje het ledenpopje moet behoeden voor een val of juist daartoe is bevestigd? Wel is hier sprake van een zuivere balans. Maar waarom die halsbrekende toeren binnen...
Tussen 1983 en 1989 ontstond buiten de Canto serie, de Balans-serie. Daarin vormden eenvoudige tot zeer complexe stapelingen binnen een spieraam het eigenlijke stilleven. Hier werd dat gegeven in de Canto serie geadopteerd waarbij het blikje een hoofdrol speelt....
Dit volkomen evenwichtige en rustige stilleven was al begonnen voor Canto 57. Misschien als een ontsnapping aan de gekte in de vorige serie. Het was voltooid vóór Canto 57 klaar was, maar komt daar in de serie natuurlijk na. Het is altijd uitdagend om in een...
Nu wordt de verwarring compleet. Het gehele beeld blijkt als paneel binnen de lijst half naar links geschoven. Daarachter doemt het Cantoblik opnieuw op! En daar blijkt zich ook weer de oude achterwand met het eerdere schilderijtje te bevinden! Droom of nachtmerrie?...
Het zichtbaar geworden deurtje is in Canto 56 uit de scharnieren gelicht, terwijl het verval voortschrijdt (evenals Oniscus: op de bovensponning van het kastje). Toch lijken we met dit nisje eindelijk bij de definitieve plek van het Cantoblik te zijn aangeland. ...
De desintegratieduivel is echter nog niet klaar! Opnieuw blijkt wat we waarnamen te zijn geschilderd. Dat valt nu uiteen, waarbij opvalt dat de zichtbaar wordende planken samenvallen met die van de geschilderde achterwand. En de knoest van het verdwenen kistje blijkt...
Het ‘lege’ lijstje blijkt opeens toch een schilderijtje te bevatten, dat hier aan de achterwand is opgehangen. Eindelijk zien we dan het ‘echte’ blikje. Het kistje is verdwenen. Oniscus kruipt linksonder over de tafelrand. Canto 54, The wondrous course of...
Alle resten schilderslinnen zijn hier verwijderd en we zien wat zich daarachter bevond. We herkennen nu ook het oker-zwarte detail uit Canto 52: een lijstje. Dat staat vóór het blikje als we afgaan op de schaduw die het op het etiket werpt en we zien het lijstje...
In deze fase is de beeldbarbaar kennelijk tot rust gekomen. Maar dat mes: lag dat niet aanvankelijk op het plankje? Nu blijkt echter dat het lege spieraam eveneens een schilderij is. Met een mes is in het doek een driehoekig gat gesneden waarachter weer een stukje van...
Kennelijk is de vandaal nog niet uitgeraasd. Het spieraam wordt steeds meer zichtbaar, terwijl Oniscus onderin zijn weg vervolgt. Canto 51, The wondrous course of Oniscus Asellus-3, 1985 Apparently the vandal hasn’t cooled off yet. More of the canvas stretcher...
Canto 50 geeft een schrikbeeld: het waargenomene blijkt een schilderij en daar is een aanslag op gepleegd. Het mes is uit beeld verdwenen. Onaangedaan bewandelt Oniscus de onderste spielat. Canto 50, The wondrous course of Oniscus Asellus-2, 1985 Canto 50 shows...
Oniscus Asellus lijkt op de naam van een veldheer uit de Klassieke Oudheid, maar is de officiële benaming van een pissebed. Hij kuiert hier over de zijkant van het minieme stillevenplankje. Canto 49, The wondrous course of Oniscus Asellus-1, 1985 Oniscus...
Dit werk heeft een aantal mensen flink geërgerd, omdat na telling er inderdaad zeven appels in de schaal liggen, maar het verband met het Cantoblikje volkomen onduidelijk is. Precies daarom gaat het hier: er is geen enkel verband. Het gaat om de schaal met zeven...
Een onbenullig raampje met daarachter een stuk vitrage en daarachter mijn model. Toch zullen er duizenden mensen bestaan die menig raampje nog scherper op hun netvlies hebben, omdat zich daarachter hun dierbare bevond. Hij of zij daar, en jij hier: vlakbij en toch...
Het derde Cantojaar werd begonnen met een uitstalling van voorwerpen die op zich van weinig waarde zijn, maar die voor de eigenaar toch een grote (gevoels)waarde vertegenwoordigen. In de bruine fles zien we de registrator van dit Altaar van bijzondere Alledaagsheid....
Het schilderij De bron is geen weergave van een feitelijk bestaande situatie, maar in de geest bedacht en met stukken uit de werkelijkheid gecomponeerd. Hierdoor is een licht surrealistische sfeer ontstaan, waarbij aan de ene kant het water in overvloed stroomt,...
Kunstlicht doet veel kleur uit het onderwerp verdwijnen. Vandaar dat nummer drie in deze kleine reeks van omgevingskleuren weer als vanouds bij daglicht werd gemaakt. Het spijkerjasje zorgt hier voor een abstract plooienspel in blauw rond het blikje. Er is gesigneerd...
Wie rood zegt, kan ook groen zeggen: de complementaire kleur. Als de omgeving helemaal groen zou zijn, zou dan het rode etiket daarmee op gespannen voet komen te staan? Dat viel mee. Aan de weerschijn van de lichtbron in de groene fles en aan de scherpe schaduwen...
Voor dit schilderij vormde nu eens niet de weerschijn in het metaal het uitgangspunt, maar het dof-rode etiket. Wat als alles in het schilderij rood van kleur zou zijn? Gekozen werd voor de indirecte verlichting van een waxinelichtje achter een rood plastic bekertje....
“Helemaal niet”, dacht ik toen Canto 40 toch gelukt was. En overmoedig besloot ik tot een forse uitbreiding van het probleem door onder-, achter- en voorvlak van een spiegel te voorzien. Mijn dolle driestheid had echter als gevolg dat het beeld van mijzelf...
De bedachte opstelling voor Canto 40 mag inderdaad problematisch genoemd worden. Het was wonderlijk om waar te nemen hoe al deze chromen voorwerpen, elk op een eigen karakteristieke wijze, met elkaar in gesprek leken te gaan. Mijn plek, letterlijk als ‘voorzitter’,...
Dankzij Rembrandt is ‘de anatomische les’ als schilderkunstig onderwerp wereldberoemd geworden. Ook ik wilde anno 1984 wel eens weten wat voor vlees ik in de kuip had. Was ik op zoek naar de ziel, dat ongrijpbare instrument tot innerlijke reflectie? Het gebruikelijk...
In Obsessie-3 werpt de schilder een blik naar buiten. De projectie van het gedachtebeeld van het Cantoblikje staat nu in geen verhouding meer tot de omgeving, al was het maar omdat de projectie half binnen en half buiten het atelierraam valt. Dit uitzicht bestond...
In tegenstelling tot Obsessie-1 (Canto 15) is hier het geprojecteerde gedachtebeeld van het blikje minder logisch. Het zweeft nu rond de deurklink, die op het punt staat gegrepen te worden. Een voorbeeld van een Canto welke buiten de context van de serie niet snel...
De beige Kamer, is een merkwaardig schilderij, waarvan het ontstaan in duisternis gehuld blijft. Zó trof ik op een gegeven moment mijn model aan. Had ik zelf mijn model in deze pijnlijke positie gemanoeuvreerd? Had ik nu dan toch eindelijk genoeg van dat hele...
‘Het ontbijtje’ is een bekend, vooral 17e-eeuws thema uit de kunstgeschiedenis, vaak bedoeld als een ‘vanitas’, als een vingerwijzing tegen overmaat of andere ondeugd. Hier zien we echter een vrij smakeloze, eigentijdse maaltijd, waarbij het Cantoblik mogelijk zelfs...
Onderaan voornoemde Orde der Blikken staat het conservenblik, eenvoudig verpakkingsmateriaal, dat, nadat het geopend is door de ‘stalen vlinder’, doorgaans meteen wordt weggegooid. Voor nevenstaand schilderij volstond dan ook een flinke greep in de vuilnisbak. ...
Van een stuk blikken speelgoed gaat op een gegeven moment een onderdeeltje kapot. Weggooien of reparen? Hier is voor het laatste gekozen. Dan blijkt dat – zonder blikken of blozen – gebruik wordt gemaakt van een blikken voorwerp dat sowieso wordt weggegooid. Ook de...
Waren dit nog wel schilderijen? Jazeker, en daarom kon het vorige schilderij ook op zijn beurt weer worden ingepakt. We kunnen hier alleen maar vaststellen dat het daadwerkelijk om Canto 31 moet gaan omdat iemand zijn nieuwsgierigheid kennelijk niet goed wist te...
In beide vorige werken hing en stond het blikje er een beetje hulpeloos bij. Die dramatiek kon nog worden opgevoerd. Het blikje werd nu kruislings vastgesnoerd op het witte schilderslinnen zelf. Een thema met bijna religieuze connotaties. Canto 31, Packing-3,...
Vervolgens koos ik voor het verpakkingsmateriaal van oudsher: papier. Een papieren zak. Dat zou wel inhouden dat voor het eerst het blikje zelf aan het oog werd onttrokken, maar door een klein scheurtje ontwaren we nog juist een stukje bekend etiket. Canto 30,...
Hedendaags verpakkingsmateriaal. Veel meer kunnen we niet van het Cantoblikje maken. Toch kon dat materiaal op zichzelf ook verpakt worden, van een nog moderner jasje worden voorzien. Een soort van tautologisch beeldgebruik. De keus viel op een plastic zak,...
Een ander voorbeeld van een lukrake opstelling, maar vol onbewaakte ogenblikken. Niet in de laatste plaats op het beduimelde kalenderblad met de reproductie van Monets Vrouwen in de tuin. In het blikje zien we dat geheel rechts, net buiten ons gezichtsveld, een doosje...
Kon ik nog verder? Nee. Behalve als ik het licht aan zou doen. En dat deed ik. Kunstlicht. Een andere lichtbron, vanuit een andere plek, wat te zien is aan de schaduwen en aan de reflectie van de lamp in de bruine fles en de juslepel. Ook de warme toon van het...
Nog altijd dezelfde compositie, maar de duisternis is al ingevallen. Om zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid te blijven heb ik de compositie ook daadwerkelijk in dit duister geschilderd. Omdat een en ander nu moeilijker waarneembaar was, is het schilderij wel wat...
Aan de compositie is niets veranderd, maar het is ondertussen wel middag geworden. De lichtintensiteit is nu op zijn hoogst. Canto 25, Composition in the afternoon, 1983 No changes were made to the composition, but in the meantime it’s afternoon. The light is...
De titel zegt het al: het gaat om niets meer dan een volkomen willekeurige opstelling zoals deze op een ochtend werd waargenomen. Canto 24, Composition in the morning, 1983 The title speaks for itself: this concerns nothing more than an utterly random...
In Canto 23 heerst weer rust. Hoelang is niet na te gaan. Wel kunnen we afleiden dat het blikje tijdens de landing nog iets om zijn as is gedraaid, waardoor we nu meer frontaal voor het kastje staan. Scherpe waarnemers zien ook een weggeslagen verfsplinter op de plek...
Nu pas wordt duidelijk dat het blikje op een ladekastje gaat landen. De lade is iets opengetrokken en daarin staat rechtop een geopend pillendoosje. Dát beeld was al eerder vervormd te zien in de weerschijn van Canto 21. Een rode pil ligt op het kastje. Canto...
Onderin het vorige schilderij zagen we al een klein stukje van de ouderwetse elektriciteitsschakelaar waaraan we in dit werk al weer voorbij zijn. Het blikje helt nog steeds iets voorover. Een grondvlak komt in het zicht, maar in het blikje zelf zien we reeds meer in...
De elektriciteitsbuis blijkt vervolgens in meerdere opzichten een geleidende factor, want de vorm geeft aan dat dit tafereel moet volgen op het vorige. Tijdens zijn val is het blikje bovendien iets gaan kantelen. Omdat mijn standpunt ten opzichte van het blikje...
Canto 19 vertoont in eerste instantie een wat wonderlijk aanzicht, maar uit de diffuus aanwezige, geheel vrije schaduw op de wand, moeten we wel concluderen dat hier het blikje valt. Kennelijk is het zojuist losgelaten in een hoek van het vertrek. Canto 19, The...
Een Deus ex machina wordt gemeenlijk uit de hoed getoverd als de toneelschrijver in zijn scenario hopeloos is vastgelopen en een oplossing moet verzinnen, maar hier dreigde de zaak alleen maar verder te ontsporen. Helemaal toen ik vlak voor mijn neus nog een glazen...
Ik kon het niet nalaten mij hier mee te bemoeien en plaatste als een Deus ex machina een heldere, halve literfles in hun midden. Diens positie bleek echter zó beeldbepalend dat het debat op dramatische wijze veranderde. Door deze nieuwe inbreng werd het bestaande...
In maart had het blikje zich op zijn zwerftocht door het atelier nieuwe vrienden gemaakt. Doordat drie van de vier aanwezigen zich letterlijk aan elkaar spiegelden, leek er zelfs sprake van een geheimzinnig gesprek. Canto 16, Interruption-1, 1983 In March the...
Veertien Canto’s waren er het afgelopen jaar ontstaan en dat was al meer dan ik ooit had gedacht. Het beeld van het blikje bleef dan ook voortdurend door het hoofd spoken. Als een hengelaar die de hele dag naar zijn dobber heeft zitten turen, zag ik het blikje overal...
Een algemeen gezegde luidt dat de ene dag de andere niet is. Dat bleek zonneklaar toen ik na twee weken naar mijn model terugkeerde. De ‘vaas met bloemen’ was door de tijd weer gedegradeerd tot een ‘blikje met groenafval’. Zelfs de onbewogen krant had zich niet aan...
Het gebeurt wel vaker dat gebruiksvoorwerpen een andere functie krijgen dan waarvoor ze ontworpen zijn. Zo werd het blikje hier verheven tot vaas omdat er wat verse bloemen in werden gezet. Uit de toevallige plaatsing op een krant blijkt opnieuw een ongedwongen...
Uiteindelijk werd de pot helemaal gevuld en tot mijn verbazing en afgrijzen leek mijn moderne Narcissus totaal te worden opgeslokt en te verworden tot een monsterlijk gedrocht. Dat dit alles slechts een zinsbegoocheling betrof, kon slechts worden opgemaakt uit de nog...
Stoutmoedig werd het waterpeil verhoogd tot halverwege de pot. Nu bleek dat de onderste helft van het blikje over de volledige breedte van de glazen pot werd geprojecteerd. De zwarte stekker kwam opnieuw in de diepte van het blikje te voorschijn: via de voorste...
Glas is doorzichtig, maar kraanwater is dat ook. Wat nu als de pot daarmee gevuld werd? Eerst een bodempje. Dat had meteen effect. De bodem veranderde, de elektriciteitsdraad verdubbelde achter het glas en het blikje spiegelde zich in het wateroppervlak. Alweer nieuwe...
Vervolgens gebeurde iets alledaags wonderlijks: je staat doelloos met een glazen pot in handen, kunt hem eigenlijk nergens kwijt en dan zet je hem ten slotte maar ergens neer. Dit keer midden in het bestaande stilleven van Canto 8. Plotseling wordt dan duidelijk dat...
Canto 8 had zich min of meer zelf gevormd. Het blikje was verzeild geraakt voor een opgespannen schildersdoekje met een penseel, met daarvoor een stekker aan een bijna hinderlijk door het beeld slingerde draad. Alles bij elkaar nauwelijks de moeite waard om te...
Tot nu toe was de omgeving van het blikje tamelijk nauw begrensd. Thans was het echter in de vensterbank beland en bood het mij een blik door het raam. Met uitzicht op het voormalige schoolgebouw aan de overkant van de straat (gezien vanaf de zolderverdieping, Des...
Opnieuw een compositie zonder enige pretentie. Het blikje staat op een oude theedoek en neemt het geblokte patroon op eigen, bijna kameleontische wijze in zich op. Canto 6, On the cloth, 1982 Again a composition without any pretension. The can stands on an old...
Inhoudsloos gaat eigenlijk over verpakkingen, over dingen die ontworpen zijn om de inhoud te bewaren. Maar ook over een volstrekte retentieloosheid. Voor het eerst werd hier gewaagd om aan de compositie van het schilderij niets of nauwelijks iets te doen. Een lukrake...
De ‘kaalheid’ van het vorige schilderij is in Canto 4 nog verder opgevoerd. Ook het draagvlak is geminimaliseerd, terwijl alle kleur uit de omgeving is verdwenen. Althans, dat was de bedoeling van de schilder. Toch weerspiegelt het blik wat kleur. Het vangt zaken op...
Misschien bestaat de dankzegging van de schilder wel uit het maken van een eerste portret van zijn model. Er is maar één voorwerp te zien: het blikje. De ondergrond waarop het staat heeft een vlekkerig patroon, de achtergrond ook. Toch is de eerste als zodanig door...
De schilder heeft zijn model gekocht. En dat niet alleen, hij heeft haar inhoud gekookt, dan wel rauw tot zich genomen. Een wonderlijke maaltijd, waarbij een lichte spot vermoed zou kunnen worden. Toch dient een en ander bloedserieus te worden opgevat. Kennelijk heeft...
De allereerste Canto. Nog in de schappen van de supermarkt. Op het eerste gezicht één als zovele, maar zo bijna zonder etiket, toch apart, toch anders. Dit blik lijkt zelf te kijken: vanaf zijn plank de winkel in naar het voorbij trekkende, winkelende publiek. En naar...
